Primbon Jawa, Weton

Oleh Denmasdjo


NEPTUNING DINA NEPTUNING PASARAN
Ahad = 5 Legi = 5
Senen = 4 Pahing = 9
Selasa = 3 P o n = 7
Rabu = 7 Wage = 4
Kemis = 8 Kliwon = 8
Jum’at = 6
Sabtu = 9

DINA KALAHIRAN SARTA PANGURIPANE
Minangka pinuju kalairanipun kapendhet saking gunggungipun neptu dinten lan pasaran, lajeng dipun wuwuhi kalawan neptunipun sasi :

Muharram
neptunipun setunggal Rajab
neptunipun tiga
Shafar
neptunipun tiga Sya’ban
neptunipun gangsal
Rabi’ulawal
neptunipun sekawan Ramadhan
neptunipun enem
Rabi’ulakhir
neptunipun enem Syawal
neptunipun setunggal
Jumadi’lawal
neptunipun pitu Zulkaidah
neptunipun kalih
Jumadi’lakhir
neptunipun kalih Zulhijjah
neptunipun sekawan
Kapendhet saking neptunipun sasi kalairan, Sakmenika gunggungipun wau menawi langkung saking 10, lajeng ditilar 9, pinten sisanipun. Menawi sisa :
• 2 utawi 6, menika wiji Lor, kang dados panguripanipun dagang, sanadyan kalih liya-liyanipun sampun benten kaliyan dagang.
• 3 utawi 5, menika wiji kilen, panguripanipun laku Santri, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan saking laku Santri.
• 1 utawi 4, menika wiji Wetan, panguripanipun lakui priyayi, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan saking laku Priyayi.
• 7 utawi 8, menika wiji Kidul, panguripanipun among tani, sanadyan kalih liya-liyanipun, sampun benten kaliyan among tani.
• 9, menika dipun wastani : tanpa tenggak tanpa siran, inggih menika wiji Raja, watakipun boten kenging dipun perintah, malah mrentah.
PETUNG PANCA SUDA
________________________________________
WATAKING MANUNGSA SAKA DINA KALAIRANE
Dina Ahad
• Legi : Sumur Sinaba
• Paing : Wasesa Sagara
• Pon : Bumi Kapethak
• Wage : Satria Wibawa
• Kliwon : Lebu Katiyub Angin Dina Kemis
• Legi : Satria Wibawa
• Paing : Lebu Katiyup Angin
• Pon : Satria Wibawa
• Wage : Tunggak Semi
• Kliwon : Bumi Kapethak
Dina Senen
• Legi : Tunggak Semi
• Paing : Wasesa Sagara
• Pon : Sumur Sinaba
• Wage : Wasesa Sagara
• Kliwon : Satria Wirang Dina Jum’at
• Legi : Satria Wirang
• Paing : Tunggak Semi
• Pon : Lebu katiyup Anging
• Wage : Sumur Sinaba
• Kliwon : Wasesa Sagara
Dina Selasa
• Legi : Wasesa Segara
• Paing : Satria Wirang
• Pon : Satria Wibawa
• Wage : Lebu Katiyub Angin
• Kliwon : Sumur Sinaba Dina Sabtu
• Legi : Bumi Kapethak
• Paing : Satria Wibawa
• Pon : Wasesa Sagara
• Wage : Satria Wirang
• Kliwon : Tunggak Semi
Dina Rebo
• Legi : Sumur Sinaba
• Paing : Wasesa Segara
• Pon : Bumi Kapethak
• Wage : Satria Wibawa
• Kliwon : Lebu Katiyub Angin
*Nyuwun gunging pangaksami bilih wonten ngandhap punika mawi Basa Jawi ngoko.

PETUNG PANCASUDA
Kanggenikahaketemanten.
Ing ngisor iki petungan ala beciking dina kang prayoga kapilih utawa sinirik lamun arep nikahake panganten, miliha dina kang becik kanggo nikahan. Anjupuka neptuning dina lan neptuning pasaran ginunggung, ananging neptu-neptu mau kudu awewaton neptu-neptu kang kang tumrap petungan Pancasuda-Ringkes, yakuwi:

NEPTUNING DINA NEPTUNING PASARAN
Ahad
neptune 3 Legi
neptune 2
Senen
neptune 4 Pahing
neptune 3
Selasa
neptune 5 P o n
neptune 4
Rabu
neptune 6 Wage
neptune 5
Kemis
neptune 7 Kliwon
neptune 1
Jumat
neptune 1
Sabtu
neptune 2
Lamun gunggungan saka neptuning dina lan neptuning pasaran mau tinemu wilangan :
• 7, iku tiba petungan : Nuju Padu, watake panganten utawa wong tuwane tansah tukar padu nganti salawase .
• 2 utawa 8, iku petungan : Demang Kandhuruhan, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu lara.
• 3 utawa 9, iku petungan : Sanggar Waringin, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu bungah lan seneng.
• 4 utawa 10, iku petungan : Mantri Sinaroja, watake panganten utawa wong tuwane sok nemu karaharjan lan kasenengan.
• 5 utawa 11, iku petungan : Menjangan Ketawan, watake panganten utawa wong tuwane sok kelangan utawa wong akeh sok ana kang duwe niat ala marang dheweke.
• 6 utawa 12, iku petungan : Nuju Pati, watake panganten ora suwe, bakal pegat mati utawa pegat urip, tur akeh kasusahan kang tinemu.
SEJARAH DINTEN PEKENAN WULAN TAUNPAWUKON SA’AT TUWIN WINDU
Kanjeng Nabi Idris saweg jumeneng Nata wonten ing nagari Malebari, punika karsa angleluri, anulad amastani dinten. Semanten etanging taun surya 1020 taun awit saking Kanjeng Nabi Adam. Ing ngandhap punika pratelanipun dinten Samsu, Kammar, Marih, ‘Atarit, Mustari, Johar lan Jokal Punika panganggitipun dinten ingkang kaping sepisan.
Nomer kekalih Kanjeng Nabi Idris, saweg jumeneng Nata wonten nagari ing Babel, lajeng Kanjeng Sultan Harmasulhakim, karsa anganggit amastani adamel dinten malih, anuju ing taun surya 1028. Ing ngandhap punika pratelanipun dinten Awal, Ahwal, Dibar, Jibari, Munisa, ‘Arobah lan Sayar. Punika panganggitipun dinten ingkang kaping kalih.

Ing ngandhap punika etangan warsa :
• Kamal
• Sur
• Joja
• Sirtan
• ‘Asat
• Sunbullah
• Mijan
• ‘Akrab
• Kus
• Jadi
• Dalwi
• Kut
Wonten ing P. Jawa ingkang jumeneng Nata Sri Maha Raja Buddhawaka, negari ing Gilingwesi, anenulad anganggit dinten, ingakng setunggal dinten 5, kekalih dinten 7, tetiga wanci 5 dipun wastani sa’at, sakawan masa, panganggitipun Resi Raddhi sakawan wau sinangkalan : Masa angler manglar (taun 296)
Dinten 5
• Legi
• Paing
• Pon
• Wage
• Kliwon Dinten 7
• Radite
• Soma
• Anggara
• Buddha
• Respati
• Sukra
• Saniscara Wanci 5 kawastanan sa’at
• Maheswara
• Bisnu
• Brahma
• Sri
• Kala
Masa 12:
• Kartika
• Pusa
• Manggasri
• Sitra • Manggakala
• Naya
• Palguna
• Wisaka • Jita
• Srawana
• Padrawana
• Asuji
Jumeneng Ratu Rama ing Ayodya, Kraton binathara, ambawahaken tanah Hindhu sadaya, pujangga tetiga, sami anganggit lambang piyambak-piyambak, dipun wastani windu, panganggitipun windu, empu tetiga wau, sinangkalan : Rasa warna suci (446)
Windu anggitanipun Resi Walmiki:
• Windu Adi
• Windu Sancaya
• Windu Kunthara
• Windu Sangara • Windu Kawanda
• Windu Wahana
• Windu Sangkaya
• Windu Pranila • Windu Tirta
• Windu Antara
• Windu Manggada
• Windu Murka
Windu anggitanipun Resi Wisakarma :
• Windu Kawanda
• Windu Wahana
• Windu Sangkara • Windu Pranila
• Windu Tirta
• Windu Tirta • Windu Manggada
• Windu Murka
Windu anggitanipun Resi Wasusarma
• Windu Kararti
• Windu Kara • Windu Setra
• Windu Karta • Windu Praniti
• Windu Pranila
Kanjeng Nabi Muhammad S.a.w punika inggih karsa anenulad, amastani adamel dinten utawi wulan taun, panganggitipun nalika yuswa 33 taun, taksih jumeneng wonten ing Mekkah, sareng yuswa 40 taun pindhah dhumateng nagari ing Madinah ing warsa Je jumeneng wonten nagari ing Madinah 25 taun seda, lajeng kasarekaken kadhaton ing Madinah.Amangsuli cariyos panganggitipun ing dinten wulan taun, sinangkalan : Tata pandhita gati (575)
Dinten 7 :
• Ahad
• Isnain
• Salasa
• Arbaa
• Khamis
• Jum’at
• Sabtu Taun 8 :
• Wawu
• Jimakhir
• Alip
• Ehe
• Jimawal
• Je
• Dal
• Be Wulan 12 :
• Sura
• Sapar
• Mulud
• Rabi’ulawal
• Rabi’ulakhir
• Jumadilawal
• Jumadilakhir
• Rajab
• Sa’ban
• Ramadhan
• Syawal
• Dzulka’idah
• Besar